Sağlıkta Dijital Dönüşümde Bilgi-işlem Uzmanlarının Değişen Rolü
Başlangıçta HBYS ve donanım sorunlarının giderilmesi için görevli olan bilgi-işlem uzmanları, son 10 yıldaki dijitalleşme süreci ile birlikte kilit bir rol üstlenmişlerdir. Hastanelerin dijitalleşmesinden sonra, HBYS’nin yönetilmesi ayrı bir uzmanlık dalı haline gelmiş, HBYS ‘den sorumlu bilgi işlem personellerinin rolleri tamamen değişmiştir.
Dünya’da olduğu gibi Türkiye’de de sağlık bilgi sistemlerinde hızlı değişiklikler yaşanmaktadır. E-nabıza gönderilen veriler ile hastalar, Türkiye’nin herhangi bir yerindeki sağlık bilgilerini görebilmektedirler. Hastanelerin, doktorların ve Sağlık Bakanlığı’nın karar verme süreçlerinde kullanabileceği anlık Türkiye verisinin olması dünyada örnek gösterilen bir uygulamadır. HIMSS’19 Eurasia – Sağlık Bilişimi ve Teknolojileri Konferansınsa Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın yaptığı açıklamada Türkiye , HIMSS EMRAM seviye 7 alan 2 hastane ve 6 alan 171 hastane ile Amerika’dan sonra sağlıkta dijitalleşmede dünya liderliğini aldığını belirtilmiştir.
Sağlıkta dijitalleşme süreci hastanelerde, hastane bilgi işlem yöneticileri ve bilgi işlem uzmanlarının liderliğinde gerçekleşmiştir. Başlangıçta HBYS ve donanım sorunlarının giderilmesi için görevli olan bilgi-işlem uzmanları, son 10 yıldaki dijitalleşme süreci ile birlikte kilit bir rol üstlenmişlerdir. Hastanelerin dijitalleşmesinden sonra, HBYS’nin yönetilmesi ayrı bir uzmanlık dalı haline gelmiş, HBYS ‘den sorumlu bilgi işlem personellerinin rolleri tamamen değişmiştir.
Sağlık Teknolojilerinde Değişim Devam Etmektedir.
Türkiye’de sağlıkta dijitalleşmede önemli ilerlemeler sağlanırken, dünyada nesnelerin interneti (iot), blockchain, big data ve yapay zeka gibi teknolojiler hızla ilerlemektedir. Sağlık Bakanlığı, Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı (TÜSEB) bünyesinde Sağlık Veri Araştırmaları ve Yapay Zeka Uygulamaları Enstitüsü kurulduğunu duyurmuştur.
Bilgi işlem uzmanları, bugüne kadar Sağlık Bakanlığının yayınladığı şartnameler ve genelgeler çerçevesinde, tek firma tarafından üretilmiş HBYS ile dijitalleşme çalışmalarına liderlik etmişlerdir. Nesnelerin interneti ve yapay zeka uygulamaları hastanelerimizde kullanılmaya başladığı zaman, bilgi-işlem uzmanlarımızdan, dünyanın herhangi bir yerinde üretilmiş cihazlar ile bağlantılı, farklı firmalar tarafından üretilmiş yapay zeka yazılımları ile yeni teknolojilere de liderlik etmeleri beklenecektir. Bütün bunlar göstermektedir ki hastanelerde bulunan sağlık bilişim uzmanlarını, yeni roller yeni sorumluluklar beklemektedir.
Sağlık Bilgi Sistemi Uzmanlık Mesleği
Türkiye sağlıkta dijitalleşmede gösterdiğimiz başarıyı devam ettirmek, yapay zeka gibi yeni teknolojilerde de başarılı sonuçlar almak istiyorsak, sağlık bilgi sistemleri yöneticilerine ve sağlık bilgi sistemi uzmanlarına yönelik politikalar geliştirmeliyiz. Gelecekte çok daha kritik öneme sahip olacak Sağlık Bilgi Sistemi Uzmanlarının çalışma koşulları, eğitimleri, özlük hakları da dahil olmak üzere, daha iyi şartların sağlanması, Sağlık Bilgi Sistemi Uzmanlığı mesleğinin daha saygın hale getirilmesi, daha kalifiye uzmanların yetiştirilmesinin sağlanması için gerekli düzenlemelerin yapılması gerekmektedir. Hastanelerde çalışan bilgi-işlem personelleri, birçoğu hayatları boyunca hiç kapısından girmedikleri HBYS firmasında resmi olarak çalışıyor görünseler de, tüm çalışma hayatları hastanede geçmektedir.
HBYS‘den sorumlu Bilgi İşlem Uzmanlarının, hastanedeki görev tanımları, çalışma koşulları, eğitimleri dahil tüm yönleri ile standartları belirlenmeli, bilgi işlem personeli değil “Sağlık Bilgi Sistemi Uzmanlığı” mesleğini ücretleri, sosyal hakları ile hak ettiği yere getirmelidir.
