Ruh Sağlığı Hizmetlerinde Yapay Zeka

Ruh Sağlığı Hizmetlerinde Yapay Zeka

Sağlık teknolojileri,  ağırlıklı olarak fiziksel  hastalıklara yönelik çözümler geliştirmiştir.  Diğer taraftan ruhsal sağlığın önemi, aile , öğrencilik ve  iş yaşamında   her geçen gün artmaktadır. Odaklanma , iş performansı gibi   yeni ihtiyaçlara yönelik çalışmaların kapsamı genişleyerek devam etmektedir.

Yapay zeka ile yapılan çalışmaların etkileyici olmasının arkasındaki en çarpıcı neden, kendisini çok hızlı şekilde yenileme, geliştirme kapasitesinin olmasıdır.  Yapay zeka ile geliştirilen  radyoloji uygulamalarının radyologlardan  daha iyi sonuç alması , yapay zekanın kendisini  inanılmaz derecede yenileme ve öğrenme  gücü hakkında fikir vermektedir.
link.springer.com da yayınlanan Yapay Zeka Psikiyatriyi Nasıl Değiştirecek  yazısında, yapay zeka uygulamalarını iki kategoriye ayırmıştır. Birinci kategoride insan  dilini anlayan , yorumlayan ve yönlendiren doğal dil işleme  olarak belirtmiştir. Örnek olarak sohbet robotlarının doktora ulaşımın olmadığı yerlerde veya duygularını bir insana açıklamada güçlük çeken kişilere ruh sağlığı sağlanabileceği belirtilmektedir. Sohbet robotlarının depresyon ve anksiyete semptomlarını azaltmada etkili olduğu gösterilmiştir.

İkinci kategoride klinik bulgular, görüntüleme, genetik gibi bir çok faktörün entegrasyonu ile  derin öğrenme teknikleri ile yapılacak uygulamalardır. Alzaimer hastalığının erken tespiti ve sınıflandırılmasına yönelik yapılan çalışmada  MR ,PET ve CSF  kombinasyonu kullanılarak   % 98.8 e varan doğruluklar bulunmuştur.

Yapay Zeka Ruh Sağlığında Çok Büyük Potansiyele Sahiptir.

Forbes.com da yayınlanan yazıda   Yapay zeka ile ruh sağlığına yönelik yapılacak çalışmalara verdiği örneklerde yapay zekanın fiziksel hastalıklara bağlı olarak gelişme riski olan ruh sağlığı sorunlarını tahmin etmede etkin olabileceği belirtildi.

World Psychiatry’de yayınlanan bir araştırmada, makine öğrenimi ile şizofreni hastalarında konuşma kalıplarını sınıflandırarak , psikozun ne zaman ortaya çıkacağını yüzde 83 doğrulukla tahmin ettiler

Fransa ve İspanya’daki iki psikiyatri eğitim hastanesi tarafından yapılan bir çalışmada,  intihar riskini belirlemek için akıllı telefonların  sensörlerini, gelişmiş makine öğrenimini ve sinyal işleme tekniklerini kullanarak  intihar girişimlerini önlemek için mobil sağlık ve yapay zeka yöntemlerini birleştirdiler

Bir çalışmada ,  hastanın  hastaneden ayrılmasının ne zaman güvenli olabileceğini veya daha düşük bir intihar riski olduğunda hangi ilaçlara cevap verebileceğini tahmin edebilen yapay zeka modelleri oluşturulmaktadır.

Ruhsal Sağlıkta Yapay Zeka Tanı Koymada Henüz Yolun Başında

Ruh sağlığına yönelik geliştirilecek teknolojilerin farklı kültürlerde ve değerlerde yetişen insanların, farklı sosyal durumuna, teknolojik yatkınlığı, toplumlar arasındaki  farklılıkları aynı zamanda kişinin değişken anlık durumu gibi  bir çok faktöre  göre değerlendirme yapabilmesi, tedavinin olumlu sonuçlanması için kritik önem sahiptir.

Uzmanlar, ruh sağlığında  yapay zekanın büyük potansiyel olduğunu,  ancak tanı koyma veya tedaviye katkısının  diğer uzmanlıklardan daha zor olacağını  belirtmektedir. Şu anda akıl sağlığı hizmetinde araştırma ve deneme kullanımında  olan bir çok uygulama olduğu ancak  doğrudan kullanılan  uygulamanın hemen hemen hiç  olmadığı  belirtiliyor. Psikiyatrinin bir çok alanında  yapay zeka  uygulamalarının  klinik uygulamaya aktarılması, tıbbi görüntüleme gibi diğer alanlarda olduğu kadar gelişmiş değildir.

Diğer taraftan  yapılan araştırmalar her geçen yıl katlanarak  artmaktadır.  PubMed’de 2015 ve 2019 yılları arasında “yapay zeka ve psikiyatri” konulu makalelerde % 250 artış görüldüğü, görünüşe göre bu eğilimin devam edeceği ve yapay zeka  uygulamalarının   günlük ruh sağlığı tedavilerinde uygulanması çok uzak görünmüyor.

.

https://healthitanalytics.com/news/expanding-access-to-mental-healthcare-with-artificial-intelligence

.https://escholarship.org/content/qt9gx593b0/qt9gx593b0_noSplash_d814b6b41c76cb874050695d2bf30ced.pdft=qd3z26

.https://www.forbes.com/sites/forbestechcouncil/2020/08/19/five-ways-ai-can-help-revolutionize-mental-healthcare/?sh=2007c1b113ab

.https://www.embs.org/pulse/articles/artificial-intelligence-and-the-future-of-psychiatry/

.https://link.springer.com/article/10.1007/s40596-020-01243-8

 

Nurettin Altunbudak

Manisa Soma doğumlu, Balıkesir lisesi Mezunu. ODTÜ Fizik Bölümünde okudu. Hastane Bilgi Yönetim Sistemi ve Sağlık Bilgi Yönetim Sistemi firmalarında 25 yılı aşkın yöneticilik yaptı. Sağlık Bakanlığı "Halk Sağlığı Laboratuvar Bilgi Sistemi", "Ulusal Hastane Enfeksiyon Sürveyans Yazılımı", Ana Çocuk Sağlığı "Ulusal Neonatal Topuk Kanı Tarama Yazılımı", G2G kapsamında, Hollanda Ulusal Sağlık Enstitüsü işbirliği ile "Ulusal Zehir Bilgi Sistemi", "Ulusal Tüberküloz Bilgi Sistemi", "Web Tabanlı Halk sağlığı Klinik Dışı laboratuvar Bilgi Sistemi" projelerinde yöneticilik yapmıştır. 2015 Yılında, Sağlık Bilişimi Yöneticileri (Sabiyed) Dernek Başkanlığı yapmıştır. Hastanelerin HIMMS akreditasyon süreçlerinde danışmanlık, eğitmenlik yapmıştır. Şu anda saglikteknoloji.com Genel yayın yönetmenliği ve sağlık bilişimi konularında danışmanlık yapmaktadır