Klinik Karar Destek Sistemleri (KKDS)

Klinik Karar Destek Sistemleri (KKDS) Sağlık profesyonellerine;

• Klinik muayene ve müdahale sırasında destek sağlamak,

• Çok sayıda veriyi kullanarak hekimin karar verme becerilerini artırmak,

• Klinik ve hasta bilgilerini entegre ederek hastalara kişiselleştirilmiş tavsiyeler sunabilmek

gibi destekler sunan sağlık uygulamalarıdır. Ayrıca, sağlık eğitimi sırasında pratisyen hekimleri destekler. Yukarıda sıralanan destekleri sağlayarak sağlık hizmetlerinin etkin ve verimli bir şekilde sunulmasını sağlama işlevlerini de görürler.

Bugüne kadar geliştirilmiş olan ve sıkça kullanılan karar verici sistemlere DXplain, ERA ve Isabel örnek verilebilir. Bu sistemlerin özelliklerini aşağıda sıraladık.

Klinik Karar Verme Sistemi 

Dxplain, belirtiler, semptomlar, laboratuvar verileri gibi klinik bulguları dikkate alarak, klinik bulguları açıklayabilen ve bu bulguları birbiriyle ilişkilendiren, sıralanmış bir tanı listesi oluşturabilir. Bu listeyi oluştururken, aynı zamanda listedeki her bir hastalığın neden dikkate alınması gerektiğine dair gerekçeler sunar. Her bir hastalık için, hangi klinik bilgilerin toplanmasının kullanışlı olabileceğine ilişkin öneriler de sunar. Eğer olağandışı ya da atipik klinik belirtiler varsa, spesifik hastalıkların her biri için bu belirtileri listeler. Kesin bir tıbbi konsültasyon sunmadığı için oktor teşhisinin yerine kullanılmaz.

ERA – Kanserde Erken Tavsiye Uygulaması

Bir erken tanı uygulaması olan ERA, kanser şüphesi duyulan hastaların belirlenmesinde pratisyenleri desteklemeye yarayan bir interaktif karar destek uygulamasıdır.  Konsültasyon sırasında kullanılmak üzere tasarlanmıştır. Bu sebeple uygulamadaki iş akışı mümkün olduğunca basit tutulmuştur. Böylece ERA’nın kullanımı sırasında hasta ile etkileşim kesintiye uğramaz.

 – Klinik Tanılama Destek Uygulaması

Web tabanlı bir teşhis karar destek sistemi olan Isabel, 2001 yılında oluşturulmuştur. Isabel’in ayrıcalığı, doktorların bilişsel becerilerini geliştirdiğinin ve böylece hasta güvenliği ve bakım kalitesini iyileştirdiğinin kapsamlı olarak onaylanmasıdır. Isabel her yaştan hasta için uygulanabilir ve her ana ve alt uzmanlık alanını kapsamaktadır. Hekimlere klinik semptomlar, belirtiler, test sonuçları ve araştırmalar için olası teşhislerin listesini verir. Hasta hikayesi ve klinik incelemelerden yola çıkarak, hasta veri setlerini yerleşik tıbbi literatürde tarif edildiği şekliyle bağdaştırarak (kavramları eşleştirerek) hekimlerin karar verme sürecine destek sunar. Tescilli tıbbi içerik veritabanından, 11bin’den fazla tanı ve 4bin ilaç ve buluşsal yöntemden oluşan özel bir sınıflandırma sisteminden oluşur.

Bulut Bilişim Teknolojisi Kullanan KKDS

Bu teknoloji klinik karar destek sistemlerinde henüz kullanımda değildir. Ancak bulut tabanlı klinik karar destek sistemleri bugün test edilmektedir. Testte olan sistemlerden biri 6 aylık pilot çalışmasını tamamlamıştır. Pilot çalışmadaki 1339 hasta için, doktor ve sistem arası bilgi alışverişi başarılı bir şekilde gerçekleşti. Bu sistemin geliştirilmesi için çalışmalar hala devam ediyor.

Kaynak:

1. Deperlioğlu, Ö. , Güraksın, E., Köse, U. ” Web Tabanlı Klinik Karar Destek Sistemleri: Yapıları ve Özellikleri” http://ab.org.tr/ab16/bildiri/25.pdf
2. http://www.openclinical.org/