Akciğer Ultrasonunun Yorumlanmasında Yapay Zeka
SmartAlpha kurucusu Utku Kaya ” Bir yapay zeka yazılımı geliştirip, bunu ultrason görüntüleri ile eğittik ve kliniğe uygun halde bir ürüne dönüştürdük. Yani, akciğerdeki hastalık belirtilerinin neler olduklarını hekimler vasıtasıyla, bir yapay zeka modelini öğrettik ve daha sonra bu çıktıyı alıp bir ürün geliştirmeye başladık.”
Akciğer ultrasonun yorumlanmasında yapay zeka konusuna geçmeden önce kendinizden ve yaptığınız çalışmalardan bahsedebilir misiniz?
Elektrik Elektronik mühendisiyim. Yaklaşık 17 senedir bilgi teknolojileri alanında çalışıyorum. Birçok yerli ve yabancı şirkette görev aldıktan sonra 2019 yılında Mühendislik dalıyla uğraşmak üzere kendi girişimimi başlattım. Covid 19 dönemiyle birlikte 18-19 aydır bu konu üzerinde çalışmalara devam ediyoruz. Ağırlıklı olarak sağlık alanında çalışıyoruz. Sağlık görüntüleri üzerinde görsel işlevleri yerine getiriyoruz.
Yapay zeka her gün yeni gelişmelerle gündeme geliyor. Peki Akciğer Ultrasonunda yapay zeka nedir? Teknolojilerinden bahsedebilir misiniz?
Yapay zekanın sağlık alanında kullanımı çok yaygınlaştı son 7-8 senedir. Yapay zekanın mühendislerin gündemine gelmesi bu kadar zaman önce başladı. Çok eski literatüre dayanıyor olmasına rağmen mühendislerin bu teknolojileri kullanarak, ürün hizmet üretmesi sanırım 9-10 senelik bir canlanma dönemine sahip. Tabii ki tıp teknolojileri üzerine de bunun uygulanıyor olması iştah kabartan konu. İnsan sağlığı çok daha üzerine düşünülebilen, yatırım yapılan araştırma yapılabilen bir konu. Durum böyle olunca da sağlık görüntüleri değer kazandı bu alanda. Tıbbi görüntülerden kastım, insanın iç organlarını içini gösteren görüntüler diyebiliriz. Tabii ki dışını, deriyi gösteren çalışmalarda var lakin ağırlıklı olarak hızlı ve anlamlı çözüm sonuç üreten ve hekimlere yardımcı olan konular, hep insanın içinin görüntüleri üzerinde çalışıldı. Akciğer ultrasonu da bu görüntü türlerinden bir tanesi. Bizim SmartAlfa olarak ürünleştirdiğimiz üç farklı alanda ürünler var. Akciğer ile ilgili olan kısmı ise, akciğer ultrasonu üzerine, bazı hekimlerin görmek istediği noktaları daha çabuk, hızlı ve düşük maliyetli gösterme üzerine tasarlandı. Rieviyi, bir hekime akciğer ultrasonografi esnasında yardımcı ikinci göz, karar destek asistanı diye tanımlayabiliriz.
Ürettiğiniz Rievi Akciğer Ultrasonunda yapay zeka hakkında neler söylersiniz?
Rievi, eski dilde akciğer ile ilgili anlamına geliyor. İsminin örtüştüğü ender ürünlerden bir tanesi. Rievi, yapay zeka İle geliştirilen, Covid döneminde çokça üzerinde düştüğümüz geliştirdiğimiz bir ürün, yazılım. Covid Döneminde hepimizin gündemine sıkça gelen akciğer tomografi teknolojisi var. Eski bilinen harika bir teknoloji. Özellikle akciğer hastalıklarının teşhisinde altın standart olarak kullanılan bir teknoloji. Covid dönemi ile birlikte şöyle farkındalıklar da oldu: CT’nin bu kadar sık kullanım gerektiği bu dönemlerde bazı dezavantajları var. Radyasyona maruz kalma, maliyet vs gibi. Biz de daha ucuz, radyasyonu olmayan bir şekilde görüntülemeye yardım etsek, yapay zeka ile hekimler CT’yi kullanmaya gerek duymasa dedik. Bir yapay zeka yazılımı geliştirip, bunu ultrason görüntüleri ile eğittik ve kliniğe uygun halde bir ürüne dönüştürdük. Yani şunu kastediyorum: Biz akciğerdeki hastalık belirtilerinin neler olduklarını hekimler vasıtasıyla, bir yapay zeka modelini öğrettik ve daha sonra bu çıktıyı alıp bir ürün geliştirmeye başladık. Akciğer teşhisinde ultrasonu kullanan hekimlerin başucunda duran bir yazılıma dönüştü ve yapay zekanın buradaki görevi ise, o belirtileri çok hızlı tanıyıp deneyimsiz bile olsa hekimlere gösterebilmek.
Bu teknolojilerinin en çok hangi alanda fayda sağladığını söyleyebiliriz?
Genel olarak yapay zeka teknolojisi, bir radyolog hekimin veya daha da önemlisi bizim prensiplerimizce radyoloji olmayan bir hekimin, tıbbi görüntülerin yorumlamasına yardımcı oluyor. Aslında genel olarak faydasını böyle özetleyebilirim. Akciğer özelinde ise şöyle bir faydası olduğunu öngörüyoruz ve şu anda devam eden klinik çalışmalarımızda bunu doğruluyor. Süreçleri daha kısaltmak, tedavi maliyetlerini düşürmek, ucuz yöntemlerle aynı teşhisin koyulabilmesini sağlayıcı kısa yollar üretmek gibi alanlarda yapay zekanın faydası oldu. Şöyle ki bilgisayarlı tomografi: Radyasyon salınım yapan, insanın vücudunu maruz bırakan ve maliyetli yavaş bir yöntemdi. Özellikle Covid döneminde akciğer incelemesi yapabilmesi için. Ultrasonografi ise ucuz radyasyon salonumu olmayan, çokça bulunan, çabuk ulaşılabilir, hızlı saniyeler içinde sonuç alabildiniz ama tabii ki tomografi kadar yetkinliği bulunmayan bir yöntemdir. Biz bunun yöntemi, yapay zeka ile destekleyerek birincil altın standartla daha da yaklaştırmaya hedefledik ve bunu yaptık. Dolayısıyla bize hem maliyet hem daha sağlıklı bir görüntüleme yöntemi hem de hız kazandırmış oldu.
Üzerinde çalıştığınız konuyla ilgili dünyada benzer örnekler var mı bunlara değinebilir miyiz?
Dünyada örnekleri var ancak sağlık alanında yapılan çalışmalarda uzun süreçler tanımlı. Bu ürünler bu süreçlerin neresinde o konuda bilgimiz yok açıkçası ama, tabii ki literatürde özellikle akademi de bu konuda çalışma yapan birçok ekip var. Bunların tıbbi cihaza dönüştürülmesi konusunda bu bahsettiğim regülasyonların hepsini açmamız gerekiyor. Bu arada bu çalışmalarımızı uluslararası tıbbi cihaz üreticileri ile iletişim içerisinde yapıyoruz tabii ki. Dolayısıyla ultrasonografi üretim eko sistemi içerisindeyiz. Oradan da biliyoruz benzer çalışmalar olduğunu. Tabi her bir çalışma kendi özellikleri, spesifikasyonları, hedefleri olan çok uzun çalışmalar. Ne kadar çok bu konuda başarıya ulaşan girişim hedef geliştirme süreci olursa o kadar iyi olacak insanlık için, dünya için. Ama özetle olduğunu söyleyebilirim. Hatta Asya’da, Japonya’da, Kore’de çok daha fazla ultrasonografi üzerinde yapay zeka çalıştırılıyor da diyebilirim.
Ultrasonla ilgili yapay zeka’ nın geleceği hakkında neler söylersiniz? Firmanızı ürününüzü nerede görüyorsunuz?
Biz bu konuda çok iddialıyız ve sadece bu konuyu çalışan iyi bir ekibiz. Çok iyi hekimlerle birlikte çalışabilme metotları geliştirdik. Buda sağlık alanında yapay zeka çalışmanın temel anahtarıdır. Ben hep söylerim: Sağlık alanında, tıbbi görüntüler üzerinde yapay zeka çalışmak bir mühendislik projesi değildir. Tıbbi bir projedir. Mühendisler bu sürece yardımcı olur. Dolayısıyla biz böyle bir süreci yönetebilmek, bu çıktının sahibi olabilmek için hekimlerle birlikte çalışabildiğimiz dünyada da benzeri az olan yöntemler geliştirdik. Bu konuda çok iddialıyız. Dünyada iyi bir yerde olabileceğimizi öngörüyoruz tabii bugün için öyle diyemem, henüz. Türkiye Dışında Rievi ile , akciğer ultrasonografisi için bir başarı yakalayamadık. Tabii ki çokta yeni bir proje devamını öngörüyoruz., Yapay zeka destekli ultrasonografide Dünyada neler olacak: Bizim öngörümüz ultrasongrafi görüntüsü oluşmadan , o görüntünün oluşmasını sağlayan sinyal mekanizmasında bazı yapay zeka inovasyonları yapılacak. Dolayısı ile tıbbi görüntünün oluşmuş olması beklenmeyecek.Daha hızlı çalışan ,görülmeyeni de gösterebilen ,görülmeyen belirteçleri gösteren teknolojiler ve ürünler geliştirilecek. Akademisyenler bu yöne eğiliyor bizde eğildik.Ultrasonografide gelecekte neler olacak diye bakarsak daha düşük hatalı, daha kolay kullanılabilir, daha yaygın hale gelecektir.
Eklemek istediğiniz bir şeyler var mı?
Sağlık alanı, üzerinde çok daha fazla çalışılması gereken bir alan. İyi mühendislerle iyi sağlıkçıların bir arada keşfedecek çok şeyi var. Bunun altını çizmek isterim. Buraya yönelerek, emek harcanması önemli fırsatlar getirecektir. Çünkü görüyoruz ki sağlık teknolojileri de DistRap oluyor popüler tabirle. Yani kartlar yeniden dağıtılıyor, bir şeyler yıkılıyor, değişiyor. Eski bildiğimiz büyük sağlık devleri yerini diğer alanlarda olduğu inovatif şirketlere bırakıyor. Bu da bir fırsattır diye düşünüyorum. Ve son olarak çok keyifli bir alan. Sağlıkçı olamayıp, mühendis olan kişiler içinde çok tatmin edici bir alan diye düşünüyorum
Smart Alfa Teknoloji Sanayi ve Ticaret Anonim Sirketi
METU Technopolis Silicone Building, 06800 Çankaya/Ankara/TURKEY
