COVİD Aşılarının Saklanması ve Depolanması
Can Medikal Yönetici Ortağı Atacan Helvacıoğlu,’Günümüzde uygulanacak COVİD 19 gibi hassas aşıların ve ilaçların sürekli izlenmesi için akıllı, genişletilmiş ve kaydedici çözümlere sahip cihazlar; aşının güvenliği ve etkinliği noktasında, sağlık uygulayıcılarına bu veriyi sağlar.”
Kendinizden yaptığınız çalışmalarda aynı zamanda bu projeye nasıl başladığınızdan bahsedebilir misiniz?
Ben Atacan Helvacıoğlu. İstanbul Kadir Has Üniversitesi hukuk fakültesi mezunuyum. İstanbul barosu kayıtlı avukatlarındanım şimdilerde Helvacıoğlu sağlık şirketinin ikinci kuşak yöneticisi konumunda bulunuyorum. Helvacıoğlu sağlık Türkiye’nin Kuzey batısında 1991 yılında kurulmuş ve faaliyetine genel bir tıbbi cihazlar Ecza deposu olarak başlanmış. Sonrasında yeni yüzyıla geçtiğimizde MYNET markasıyla ortopedi üretimine geçiş yapmış ve son 10 yılda geleneksel ticaretin yanında e ticareti eklenmiş olup dijitalleşmeyi yakalamaya çalışan 4000 aile sağlığı merkezi 20.000 aile hekimi ve dört yüzü bayi olmak üzere 1000 eczaneye ürün tedariğini sağlayan Sağlık deposuna dönüşmüş, bir aile şirketidir. Faaliyetine 30 yıldır devam ediyor ben de ikinci kuşak yöneticisi konumunda bulunuyorum. Birçok tıbbi cihaz ithalatçısı ve üreticisi firma ile işbirliği içerisindeyiz aslında ama bu son dönemde Pandemi ile beraber yani aşının da öne çıkması sebebiyle, işbirliği içerisinde olduğumuz alman menşeli Berlinger firmasının Fridge Tag yani hafızalı termometre ürününün distribütör’üyüz .
Dolayısıyla bugün size hem aşının saklanma ve depolanmasını , Türkiye alt yapısını ve nasıl ilerlediğini, aynı zamanda distribütor konumunda olduğumuz Berlinger firmasın Fridge Tag ürününün nasıl bir prensipte çalıştığını ve bu saklama depolanma konusunda nasıl bir uyarlama İçerisinde olduğundan bahsedeceğim.
COVİD aşılarının saklanması ve depolanma koşullarından bahseder misiniz?
Bildiğimiz üzere şu anda dört-beş aşı konuşuluyor. RNA teknolojisiyle üretilen, BioN Tech, Pfizer ve Moderna aşısı. Viral vektör teknolojisi ile üretilen Sputnik V, AstraZeneca Oxford Üniversitesi’nin ürettiği aşı. Son olarak bizim de siparişini verdiğimiz 50 milyon doz olan, Sinovac yani Çin aşısı. Çin aşısı inaktif ve geleneksel bir aşı. Hepimize daha önce okul dönemlerinde uygulanan inaktif bir aşı. Bu aşıların belli başlı farkları var. Üretim hammadde farkı, maliyet, alınacak doz farkı. Bunları konuşmanın dışında, en kritik farklardan biri olan dağıtım ve depolama esnasında ihtiyaç duyulan soğutma gereksinimi konuşacağız. Yolculuğun bu ayağında biz önemli bir faktördür. Bu sebeple bunu konuşmak istiyorum. MRNA teknoloji ile geliştirilen Moderna ve BioN Tech aşılarının daha düşük sıcaklıklarda muhafaza edilmesi gerekmektedir. Normal soğutucularda sadece bir hafta saklanabiliyor. -20 Moderna için, -78 ise Pfizer tutulma, depolama ve saklama ihtiyacı duyulan sıcaklıklar. İkincisi Viral vektör ve geleneksel aşılarda da durum normal saklama koşullarında saklanabiliyor. Bir buzdolabının ortalama sıcaklığının +4° olduğunu düşünürsek, +2 ile +8 soğuk zincirin kırılmaması için yeterli sıcaklıklar dolayısıyla da geleneksel aşı ve Viral vektör, yani Sinovac, Sputnik V, AstraZeneca aşıları +2 + 8 soğuk zincirini yeterli dayanıklı aşılar. Birçok ülkenin bunu tercih etmesinin sebebi, altyapılarının +2 + 8 yeterli olması. Alınacak dozun 3 -4 haftada alınması ile alakalı da farklılıklar var ama biz ona değinmeyeceğiz.
Bu sistemin çalışma şeklinden ve teknolojisinden bahsetmeniz mümkün mü?
Temelde Fridge tag hafızalı termometre ürünü, izleme ve monitör çözümleri sunan 150 yıllık Almanya menşeli Berlinger firmasının ürünüdür. Biz bununla işbirliği içerisindeyiz. Türkiye’de distribütörü konumunda bulunuyoruz. Temelde Fridge tag tek ürünü tıbbi buzdolaplarında ve dondurucularda saklanan hassas aşıların ve ilaçların sürekli izlenmesi için yüksek hassasiyetli elektronik bir sıcaklık monitörüdür. Güvenliğini ve etkinliğini yitirmiş bir aşı uygulaması ile karşılaşmamak adına soğuk zincir koşuluna tam uygunluk sağlayan hafızalı termometredir. Günümüzde uygulanacak COVİD 19 gibi hassas aşıların ilaçların sürekli izlenmesi için akıllı, genişletilmiş ve kaydedici bir çözüm sunar. Basitçe anlatmak gerekirse bir buzdolabı düşünün. Uygulayıcı Türkiye’de aile sağlık merkezleri ve aile hekimleridir. Aile sağlık merkezlerinde aşıların buzdolabının içerisine koyulduğunda soğuk zincire kırılıp kırılmamasını, açılıp açılmamasını engelleyen alarm özelliği bulunan uyarıcı bir cihazdır aslında. Dünya sağlık örgütünce güven kataloğuna girmiş en güvenilir hafızalı termometre diyebilirim. Biz bunu çok önemsediğimiz için işbirliği yaptık Berlinger firmasıyla. Ülkemizde şu an Dünya sağlık örgütü onaylı bir hafızalı termometre bulunmamakla birlikte, belli başlı sıcaklık monitörleri bulunmakta ve kullanılmaktadır. Son dönemde BioN Tech ve Moderna çıkardı -20 ve -78°’ye kadar dayanıklıdır yani soğuk zinciri bulunan aşılar için Berlinger firması hızlı bir şekilde Fridge ultra loş dediğimiz yani -90°’ye kadar dayanıklılık sağlayan bir cihaz geliştirmiştir. Fridge Tag 3 dediğimiz ürün ise, Moderna, Sputnik V, AstraZeneca Sinovac , +2 + 8° arasında soğuk zincir kırılımında kullanılır. Ürünün alarm özelliği bulunmaktadır. Yani ürünü buzdolabına koyduğunuzda +2°’nin altında +8°’nin üstüne çıktığında bir alarm özelliği vardır ve alarm verir. Fridge Tag 2 ürünün de sesli alarm özelliği bulunmamaktadır. Sadece ekranda alarm görüntülenir. Fakat Fridge Tag 3 ve BioN Tech aşısı için üretilen Ultra low dediğimiz üründe, sesli alarm özelliği, SMS ve e-posta özelliği ile uyarı imkanı vardır. Dünya sağlık Örgütü’nün güven kataloğuna girmesini sağlayan temel sebep, üzerinde bulunan iç ve dış sensörlerdir. Uluslararası laboratuvar akreditasyon birliği ve yine uluslararası teknoloji standartları enstitüsü ile beraber kalibre edilmiş olmasıdır. Üzerinde uluslararası kuruluşlarla beraber çalışılan bu ürünün üzerinde kalibreler denenmiş ve bu sensörün sapma payı artı eksi 0,5 derecedir. Fakat bu 0,5 derecelik bir ölçüm hassasiyeti Dünya Sağlık Örgütü tarafından kabul edilir ve uygulanabilir ürün olduğunu ortaya çıkarır.
0,5°’nin üzerindeki sapmalar belli başlı problemler yaratabilir, aşının güvenliği ve etkinliği noktasında. Sağlık uygulayıcıları yerel otoriteler tarafından yapılan denetimlerde bir veriye ulaşmaları gerekiyor . Aşılarının ne derecede saklandığına dair aile hekimlerinin ya da hastanedeki aşıların. İşte bu denetimlerde ürün direkt olarak USB ara yüzü ile 60 güne 112 güne kadar PDF Formatında veri akışı sunuyor. Bu veri akışı istenildiği zaman alınabilir. Dolayısıyla Sağlık uygulayıcıları denetime geldiğinde, Fridge tag 2 ürününün kullanıcıları için kolaylık, güvenlik ve uygulama pratiği sağlıyor. Denetim uygulamalarında şöyle bir olumlu tarafı var veri akışı sağlaması dışında. Cihazın 36 ay ömrü var yani 3 yıl boyunca kullanılabilir. Fakat cihazın açılabilir bir özelliği yok. Bunun sebebi herhangi bir veri akışının değiştirilmesi, herhangi bir usulsüzlüğe ya da yanlışlığa izin vermiyor oluşu da aslında sağlık uygulayıcıları açısından tam anlamıyla bir güvenlik sağlıyor. Sadece sağlık uygulayıcılar tarafından değil , aşı olan çocuklarımız, eşlerimiz, ailemiz ve tüm toplum tarafından bir güvenlik sağlamış oluyor. Buda açıkçası bizi memnun ediyor. Berlinger firmasının ürettiği sıcaklık monitörleriyle beraber iş birliği İçerisinde olmaktan mutluyuz. Şu ana kadar Berlinger’in ürettiği Fridge Tag 2 ürünü, Yaklaşık 4000 aile sağlık merkezinde ve 20.000’e yakın aile hekimi tarafından kullanılmaktadır. Tabii ki Devletimizin ve Bakanlığımızın çıkardığı aşı takip sistemi de uygun bir şekilde ilerleyen bir sistem. Dolayısıyla Bakanlığımızın alt yapısı da bu noktada yeterli.
Hafızalı termometre cihazının özelliklerinden de bahsettiniz teşekkür ediyoruz. Son olarak eklemek istediğiniz bir şey var mı?
Pandemi süreci gibi zorlu bir dönemden geçiyoruz. Fridge Tag ile böyle bir aşı sürecinin içerisinde önemli faktör oynayan, saklama ve depolama konusuna dair çözüm üretmekten mutluyuz. Umarım aşı sürecinin hayatımıza girmesiyle beraber yeni yılda bir yenileşme bir iyileşme sürecine bize sokacaktır diye düşünüyorum. Sağlık teknolojileri üreten firmalarla, şirketlerle çalışmaya ve bu süreçte aşı sürecinin ortasında olmaya gayret göstermeye çalışıyoruz. Hafızalı termometre cihazları bu dönemde ilgi görmeye başladı halbuki ondan önce de devam eden bir sürecimiz vardı. Bu noktada çözüm ürettiğimiz için çok mutluyuz.
