Doktorlar HBYS’ den Ne Kadar Memnun?

Doktorlar HBYS’ den Ne Kadar Memnun?

Hastane Bilgi Sistemi ( HBYS), doktorların, hastanelerde tedavi süreçleri   için,  önemi her geçen gün artan önemli  bir araçtır. Bu da, doktorların, HBYS  konusundaki  memnuniyeti üzerinde, daha çok odaklanılması  gerektiğini gösteren önemli bir konudur.

Doktorların  HBYS’ nin kullanımı ,  doktorların iş yapış şeklini, performansını, üretkenliğini hasta ile ilişkisi dahil bir çok yönden etkilemektedir. Doktorların HBYS den memnuniyetsizliği, hastalara verilen tedavi  hizmetini doğrudan etkilemekte,  hastane yönetimini memnuniyetsizliğini beraberinde getirmektedir.

HBYS kullanmayan doktor kaldı mı?

Türkiye’de 2005 yıllarında,  polikliniklerde kullanılmaya başlanılmasından sonra    HBYS’ye dokunmamış doktor  kaldı mı bilmiyorum. Sağlık Bakanlığının en son e-nabıza uygulaması ve Sosyal Güvenlik Kurumunun   bir çok uygulamayı dijital ortamdaki istemesi , dijital fatura ve geri ödeme kuralları çerçevesinde Türkiye’de HBYS  kullanmayan hastane kalmadı. HBYS’ lerin hastanelerdeki kullanıcı sayıları  her geçen gün  artarak  devam etmektedir.

HBYS’ ler tedavi hizmetinde  doktorların  her geçen gün hastanedeki daha önemli  aracı olmaya devam etmektedir. Bu da gösteriyor ki doktorların HBYS  konusundaki  memnuniyeti, hasta tedavisi ve sağlık yönetimi açısından üzerinde durulması gereken önemli bir konudur.

Türkiye’de, doktorların HBYS’ ler arasındaki  memnuniyetini ölçen,  farklı yıllarda yapılmış kapsamlı bir araştırma yoktur. Doktorların hangi HBYS’nin  kullanımını  kolay bulduğu, HBYS’ den memnuniyet derecelerini ölçen veya  kullanılan HBYS’lerin tedavideki etkileri,  firma desteğinin   değerlendirilmesi, HBYS’lerin kendilerine  olumlu olumsuz etkileri konularında yapılmış bir araştırma bulunmamaktadır.  Bu nedenle Türkiye’de hemen tüm hastanelerde HBYS konusundaki gözlemlerimizi, deneyimlerimizi  yurt dışındaki yapılan çalışmalar dan destek alarak tanımlamaya çalışacağız.

Doktorların HBYS kullanımının   incelenmesinde,  hastanelerin büyüklükleri , eğitim araştırma , üniversite , özel hastane, kamu hastanesi  olması  gibi değişkenler  dikkate alınmak durumundadır.

Diğer bir deyişle, ilçe hastanesindeki  basit süreçleri olan  HBYS kullanan doktor memnuniyeti  ile  bir çok uzmanlık dalına hizmet eden,  bütün uygulamaları derinlemesine kullanan, detaylı raporlara ihtiyacı olan  büyük bir araştırma hastanesindeki doktor memnuniyetleri karşılaştırıldığında , HBYS’ lerin ve hizmetlerin çok farklı özellikte olabileceğini tahmin etmek zor değildir.

2016 Yılı Doktor Memnuniyeti Raporu

Medsacape (1) tarafından yapılan, doktorların  HBYS üzerindeki en faydalı buldukları uygulamalar ile ilgili araştırmada, doktorların   yaklaşık üçte ikisi (% 62) e-reçeteyi en yararlı bulmuşlar. ,  % 57’si hasta bilgilerini daha kolay bulabildiğini ve gözden geçirebildiğini belirtmiş.  Yaklaşık yarısı (% 49)  ilaç / alerji kontrollerini  ve diğer hekimlerin hasta kayıtlarına erişmeyi faydalı bulmuşlar.  Yaklaşık üçte biri (% 35), hastalara yapılan vizit bilgilerine ulaşabilmenin  klinik açıdan en faydalı olduğunu  belirtmiş. Şablonların kullanımı,  faturalandırma ve uzaktan erişim  konularında memnuniyetlerini bildirmişlerdir.

Yapılan araştırmada (1) Doktorların, HBYS’ler ile ilgili birçok şikayet olsa da, HBYS’ye sahip olmanın olumlu etkilerini de kabul ettiklerini göstermektedir. Ankete katılanların yarısından fazlası (% 56) EHR’lerin dokümantasyonu geliştirdiğini ve üçte birinden biraz azının hasta servisini, (% 30), klinik operasyonları (% 32) ve fatura tahsilatlarını (% 31) geliştirdiklerine inandığını söyledi. Diğer taraftan hekimlerin % 21’i  HBYS’lerin dokümantasyon sürecini daha da kötüleştirdiğini ve% 25’inin hasta servisi ve klinik operasyonlara zarar verdiğini söyledi. Sadece% 7’si toplam süreci daha da kötüleştirdiğini söyledi.

Doktorların  HBYS ile yaşamak istemedikleri  en önemli sıkıntı, hasta ile  ilişkilerinin bozulmasına neden olmasıdır.  Bu yılki raporda, katılımcıların % 57’si HBYS’lerin hastalarla yüz yüze görüşlerini azalttığını belirtti. Yinede  bu, 2014 anketinde  % 70 olan  katılımcıya göre  daha olumlu bir sonuç olduğu görülmektedir.

Bu yıl, sadece  HBYS’lerin % 14’ü tedavi planı yönetimini kötüleştirdiğini ve % 18’inin hasta sorunlarına cevap verme yeteneğinde zorluk çektiğini söyledi, bu da 2014’teki yanıtlara göre belirgin bir iyileşme (sırasıyla% 26 ve% 27). Türkiye’de de  bu oranların   eski yıllara göre daha iyi olduğunu gözlemleyebiliyoruz. Türkiye’de  bir çok ülkenin yanında doktorlar HBYS’ nin tedavinin bir parçası olduğunu çok iyi özümsemiş durumdalar.

Yapılan araştırmada(1), bazı sağlık uzmanları, hastalarla karşılaşma sırasında verilerini gözden geçirmenin, tedavilerine daha fazla hakim  olmalarına ve kendi sağlıklarına karşı proaktif olmalarının daha kolay olabildiğini söylüyor.

Medscape araştırmasına göre (1), çoğunun HBYS  sisteminden göreceli memnuniyetsizliğe rağmen, doktorların% 81’i mevcut HBYS’lerini korumayı planlamaktadır ve % 17’si geçiş yapmayı planlasa da, sadece% 5’i memnuniyetsizliklerini gerekçeleri olarak belirtti. Çoğu için, HBYS’lerini çalıştırma ve onunla rahat olma öğrenme sürecinden geçmesi, tamamen memnun olup olmadıklarına bakılmaksızın, onunla kalmak istemek için en büyük bir neden olarak görünmektedir.
Türkiye’de de  geçiş sürecinde yaşadıkları  problemlerden dolayı tekrar aynı sıkıntıları  yaşamamak  adına  kullandıkları ile devam etmek isteyen oranı çok fazladır. Türkiye’de Kamu en büyük müşteridir. Alımlar İhale kanunu çerçevesinde yapılmaktadır. Bu nedenle, doktorların HBYS den memnun olup olmamasının bir önemi yoktur. Esasen Hastanelerde HBYS ‘nin yönetim sorunu nedeniyle  oluşan  memnuniyetsizlikler azımsanmayacak oranlardadır. 

Türkiye’de ki HBYS memnuniyetleri ,  doktor ve hasta memnuniyeti üzerinden değil şartname ve hakedişler üzerinden yapılmaktadır. Buda HBYS’ lerin değerinin değerinin çok altında ihaleler ile belirlenmesini rekabetin ihale, şartname ve  hakediş konularında yaşanmasına neden olmaktadır.

HBYS ‘lerin gerçek sahibi doktor ve hastaların  memnuniyeti ile ölçüldüğü, HBYS lerin , yenilikçi ürün ve hizmetler ile rekabet edebildikleri  günlerin gelmesi dileğiyle.

(1) https://www.medscape.com/features/slideshow/public/ehr2016#page=1

Nurettin Altunbudak

Manisa Soma doğumlu, Balıkesir lisesi Mezunu. ODTÜ Fizik Bölümünde okudu. Hastane Bilgi Yönetim Sistemi ve Sağlık Bilgi Yönetim Sistemi firmalarında 25 yılı aşkın yöneticilik yaptı. Sağlık Bakanlığı "Halk Sağlığı Laboratuvar Bilgi Sistemi", "Ulusal Hastane Enfeksiyon Sürveyans Yazılımı", Ana Çocuk Sağlığı "Ulusal Neonatal Topuk Kanı Tarama Yazılımı", G2G kapsamında, Hollanda Ulusal Sağlık Enstitüsü işbirliği ile "Ulusal Zehir Bilgi Sistemi", "Ulusal Tüberküloz Bilgi Sistemi", "Web Tabanlı Halk sağlığı Klinik Dışı laboratuvar Bilgi Sistemi" projelerinde yöneticilik yapmıştır. 2015 Yılında, Sağlık Bilişimi Yöneticileri (Sabiyed) Dernek Başkanlığı yapmıştır. Hastanelerin HIMMS akreditasyon süreçlerinde danışmanlık, eğitmenlik yapmıştır. Şu anda saglikteknoloji.com Genel yayın yönetmenliği ve sağlık bilişimi konularında danışmanlık yapmaktadır